علت کم شدن روغن موتور چیست و مقدار مجاز آن چقدر است؟
یکی از دغدغه‌های رایج و همیشگی دارندگان خودرو، مواجهه با کاهش سطح روغن موتور در بررسی‌های دوره‌ای است. پایین بودن نشانگر روغن روی گیج، این سوال مهم را در ذهن ایجاد می‌کند که آیا این کاهش یک امر طبیعی است یا نشانه‌ای از یک نقص فنی جدی در پیشرانه خودرو؟
پاسخ کوتاه این است که هر دو حالت ممکن است. تمام موتورهای احتراق داخلی به میزان مشخصی روغن مصرف باکیفیت همیشه جزو اولین و ساده‌ترین اقداماتی است که انتظار می‌رود مالک خودرو جهت جلوگیری از مشکلات و خرابی‌های احتمالی انجام دهد.
علاوه بر این، توجه به سایر سیالات حیاتی خودرو نیز به همین اندازه حائز اهمیت است. روغن گیربکس نقش مستقیمی در عملکرد نرم و کارای سیستم انتقال قدرت دارد و بی‌توجهی به خرید روغن گیربکس استاندارد و تعویض به موقع آن، می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی و پرهزینه شود. به طور مشابه، روغن ترمز و روغن هیدرولیک از ارکان اصلی سیستم‌های ایمنی و فرمان خودرو شما هستند. خرید روغن ترمز مرغوب تضمین‌کننده عملکرد مطمئن در توقف‌های اضطراری است و خرید روغن هیدرولیک مناسب، نرمی و دقت در فرمان پذیری را به ارمغان می‌آورد. در کنار این موارد، خرید ضدیخ اصل نیز برای سلامت بلندمدت موتور و سیستم خنک‌کاری اجتناب‌ناپذیر است. بنابراین، نظارت مستمر و استفاده از سیالات باکیفیت، سرمایه‌ای برای حفظ کارایی، ایمنی و ارزش خودروی شما محسوب می‌شود.
در این مقاله فنی، به صورت دقیق و ساختار یافته به بررسی دلایل اصلی کاهش سطح روغن موتور می‌پردازیم، مقدار مجاز آن را مشخص می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که چه زمانی باید برای بازرسی تخصصی به تعمیرگاه مراجعه کنید.
نقش حیاتی روغن در سلامت پیشرانه
پیش از ورود به بحث علل کاهش روغن، لازم است وظایف اصلی این سیال مهم در موتور را مرور کنیم. روغن موتور تنها یک روان‌کننده نیست، بلکه چندین وظیفه کلیدی را به طور همزمان بر عهده دارد:
- کاهش اصطکاک: ایجاد لایه‌ای لغزنده بین قطعات متحرک موتور (مانند پیستون، رینگ و یاتاقان‌ها) برای جلوگیری از سایش.
- انتقال حرارت: جذب گرمای تولید شده در نواحی پر حرارت مانند اطراف پیستون‌ها و انتقال آن به کارتل برای خنک شدن.
- پاک‌کنندگی: معلق نگه داشتن دوده، رسوبات و ذرات فلزی حاصل از سایش و انتقال آن‌ها به فیلتر روغن.
- آب‌بندی: کمک به آب‌بندی فضای بین رینگ‌های پیستون و دیواره سیلندر برای حفظ کمپرس موتور.
- محافظت در برابر خوردگی: جلوگیری از زنگ‌زدگی و اکسیداسیون قطعات فلزی داخلی موتور.
با توجه به این وظایف، واضح است که حفظ سطح و کیفیت روغن موتور برای عملکرد صحیح و افزایش طول عمر پیشرانه، حیاتی است.
علت کم شدن روغن موتور
کاهش سطح روغن موتور عمدتاً به دو دلیل اصلی رخ می‌دهد: نشتی‌های خارجی که در آن روغن از موتور خارج می‌شود، و مصرف داخلی (روغن‌سوزی) که در آن روغن به محفظه احتراق راه یافته و می‌سوزد.
۱. نشتی‌های خارجی روغن
این مورد، متداول‌ترین علت کاهش روغن است و معمولاً تشخیص آن ساده‌تر است. نشتی خارجی زمانی اتفاق می‌افتد که آب‌بندهای موتور (واشرها و کاسه‌نمدها) به دلیل گرما، فشار و گذشت زمان، خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده و فرسوده می‌شوند.
نقاط اصلی بروز نشتی خارجی:
- واشر درپوش سوپاپ: این واشر در بالاترین قسمت موتور قرار دارد و فرسودگی آن باعث نشت روغن روی بدنه موتور می‌شود.
- واشر کارتل روغن: کارتل در پایین‌ترین بخش موتور قرار دارد و نشتی از این قسمت منجر به چکیدن روغن زیر خودرو می‌شود.
- کاسه‌نمدهای میل‌لنگ و میل‌بادامک: این آب‌بندها در ابتدا و انتهای این قطعات دوار قرار دارند و نشتی از آن‌ها معمولاً به تعمیرات بیشتری نیاز دارد.
- فیلتر روغن: در صورتی که فیلتر روغن به درستی سفت نشده باشد یا واشر آن معیوب باشد، می‌تواند باعث نشت روغن، به خصوص در زمان روشن بودن موتور، شود.
نشانه‌های تشخیص: وجود لکه‌های روغن در محل پارک خودرو، روغنی و چرب بودن بدنه موتور و بوی روغن سوخته که از روی سطوح داغ موتور بلند می‌شود، از علائم اصلی نشتی خارجی هستند.
۲. مصرف داخلی یا روغن‌سوزی
روغن‌سوزی یک مشکل جدی‌تر است که در آن، روغن از مسیرهای پیش‌بینی نشده وارد محفظه احتراق شده و به همراه مخلوط سوخت و هوا می‌سوزد.
برخی عوامل اصلی بروز روغن‌سوزی:
- فرسودگی رینگ‌های پیستون: رینگ‌ها وظیفه دارند دیواره سیلندر را از روغن پاک کرده و از ورود آن به محفظه احتراق جلوگیری کنند. با فرسودگی این قطعات، روغن به بالای پیستون نفوذ کرده و در هر سیکل احتراق می‌سوزد.
- خرابی لاستیک‌های ساق سوپاپ: این لاستیک‌های کوچک وظیفه آب‌بندی ساق سوپاپ‌ها را بر عهده دارند تا از نفوذ روغن از قسمت سرسیلندر به داخل پورت‌های ورودی یا خروجی جلوگیری کنند. خرابی آن‌ها باعث ورود روغن به سیلندر می‌شود.
- خرابی واشر سرسیلندر: وقتی واشر سرسیلندر به دلیل حرارت بیش از حد، فرسودگی یا مشکلات دیگر می‌سوزد یا خراب می‌شود، این آب‌بندی از بین می‌رود. اگر محل خرابی دقیقاً بین یک کانال عبور روغن و محفظه احتراق (سیلندر) باشد، در مرحله مکش پیستون، مقداری روغن از طریق محل پارگی واشر به داخل سیلندر کشیده می‌شود. سپس این روغن به همراه مخلوط سوخت و هوا در مرحله احتراق می‌سوزد و از طریق اگزوز خارج می‌شود.
نشانه‌های تشخیص: اصلی‌ترین و واضح‌ترین نشانه روغن‌سوزی، خروج دود مایل به آبی از لوله اگزوز است.
برخی مقالات مرتبط:
روغن موتور ایرانی یا خارجی، کدام یک به درد ماشین ما می‌خورد؟
بهترین روغن موتور برای ماشین! چه نوع روغن موتوری برای خودروی من مناسب است؟
چه مقدار کاهش روغن، طبیعی تلقی می‌شود؟
این مهم‌ترین سوال برای هر راننده‌ای است. میزان مصرف روغن کاملاً به طراحی موتور، سن خودرو، شرایط کارکرد و نوع روغن مورد استفاده بستگی دارد.
به عنوان یک استاندارد کلی، بسیاری از تولیدکنندگان خودرو، مصرف تا 250 سی سی روغن به ازای هر 1000 کیلومتر را در شرایط رانندگی عادی برای خودروها مجاز می‌دانند. این عدد برای خودروهای با تکنولوژی بالاتر مانند موتورهای توربوشارژ یا خودروهایی که کارکرد بالایی دارند، می‌تواند کمی متفاوت باشد. علت کم شدن روغن موتور اگر از مقدار مجاز بیشتر باشد، باید به دقت بررسی و رفع شود.
- رانندگی پرفشار: حرکت با دور موتور بالا، رانندگی در سربالایی‌های طولانی و استفاده از حداکثر توان موتور، دمای داخلی را افزایش داده و به طور طبیعی منجر به افزایش مصرف روغن می‌شود.
- دفترچه راهنمای خودرو: دقیق‌ترین و معتبرترین مرجع برای اطلاع از میزان مصرف مجاز روغن، دفترچه راهنمای خودروی شماست. سازنده در این دفترچه، حدود طبیعی مصرف روغن برای مدل موتور خودروی شما را ذکر کرده است.
جمع‌بندی و اقدام لازم
آگاهی از وضعیت روغن موتور، یک بخش کلیدی از نگهداری خودرو است. توصیه می‌شود سطح روغن را به طور منظم، برای مثال هر ۱۰۰۰ کیلومتر یا پیش از سفرهای طولانی، بررسی کنید.
- اگر کاهش روغن در محدوده مجاز تعریف شده توسط سازنده است، این امر طبیعی بوده و تنها کافیست سطح آن را با روغن مناسب به حد استاندارد برسانید.
- اگر کاهش روغن به طور ناگهانی افزایش یافته یا با علائمی نظیر دود آبی مشخص، نشتی فعال یا روشن شدن چراغ هشدار روغن همراه است، باید موضوع را جدی بگیرید. در چنین شرایطی، توصیه می‌شود برای تشخیص دقیق علت و جلوگیری از آسیب‌های پرهزینه به پیشرانه، در اسرع وقت به یک تعمیرگاه معتبر مراجعه نمایید.
خرید روغن موتور باکیفیت و تعویض به موقع آن و همچنین استفاده از قطعات مصرفی استاندارد مانند فیلترها و واشرها، نقش بسزایی در کنترل مصرف روغن و افزایش عمر مفید موتور خودروی شما دارد. در ریاحی پارت، ما متعهد به ارائه قطعات اصلی و باکیفیت هستیم تا شما با اطمینان خاطر از سلامت خودروی خود، رانندگی کنید.
پاسخ به برخی سوالات پرتکرار
بله، تمام موتورهای احتراق داخلی به میزان مشخصی روغن “مصرف” می‌کنند و این امر کاملاً طبیعی است. لایه‌ی نازکی از روغن همیشه روی دیواره سیلندرها برای روانکاری رینگ و پیستون باقی می‌ماند که مقداری از آن در دمای بالای احتراق می‌سوزد. نکته کلیدی، تفاوت بین این “مصرف طبیعی” (که معمولاً کم و ثابت است) با “کاهش ناشی از نقص فنی” مانند نشتی یا روغن‌سوزی شدید (که سریع و فزاینده است) می‌باشد.
استفاده از روغن با ویسکوزیته (غلظت) بالاتر ممکن است به صورت موقت و جزئی مصرف روغن را در موتورهای قدیمی و فرسوده کاهش دهد، زیرا روغن غلیظ‌تر سخت‌تر از منافذ و آب‌بندهای فرسوده عبور می‌کند. اما این یک راه‌حل دائمی و درست نیست و می‌تواند به روانکاری صحیح موتور در لحظه استارت و در دماهای پایین آسیب بزند. بهترین کار همیشه استفاده از روغنی با گرید توصیه شده توسط کارخانه سازنده است.
دود آبی: نشانه قطعی روغن‌سوزی است.
دود سفید غلیظ: اگر در ابتدای روشن کردن خودرو در هوای سرد باشد، طبیعی و به دلیل بخار آب است. اما اگر این دود مداوم و غلیظ باشد، معمولاً نشانه نشت مایع خنک‌کننده (آب رادیاتور) به داخل سیلندر و سوختن آن است که اغلب به خرابی واشر سرسیلندر مربوط می‌شود.
دود سیاه: عمدتا نشانه بروز مشکل در یکی از اجزای سیستم سوخت رسانی خودرو (مانند انژکتورها) است.
بسیار خطرناک است. حتی اگر چراغ هشدار روغن روشن نشده باشد، سطح پایین روغن به معنی کاهش روانکاری، افزایش اصطکاک و بالا رفتن شدید دمای قطعات داخلی موتور است. این شرایط می‌تواند به سرعت منجر به آسیب‌های جدی و پرهزینه‌ای مانند “یاتاقان زدن”، خراشیدگی سیلندر و پیستون و در نهایت قفل شدن کامل موتور (سوختن موتور) شود.
یک قاعده خوب این است که سطح روغن را هر دو هفته یک‌بار یا به ازای هر ۱۰۰۰ کیلومتر کارکرد، چک کنید. همچنین، بررسی سطح روغن قبل از هر سفر طولانی یک اقدام هوشمندانه و ضروری است. این کار کمتر از دو دقیقه زمان می‌برد اما می‌تواند از هزاران تومان هزینه جلوگیری کند.
آخرین مقالات
فروشگاه اینترنتی ریاحی پارت
قطعات خودرو ریاحی | مرجع فروش شمع خودرو