نبرد پیشرانه‌ها: مقایسه جامع TU5، EF7 و نسخه‌های پلاس؛ کدام موتور برای شما ساخته شده است؟
در بازار خودروی ایران، رقابت میان دو پیشرانه بیش از هر چیز دیگری به یک بحث داغ و همیشگی تبدیل شده است: دوئل میان موتور TU5 فرانسوی‌الاصل و موتور EF7 که با لقب «موتور ملی» شناخته می‌شود. این دو، صرفاً قطعات فنی نیستند؛ آن‌ها به بخشی از فرهنگ خودرویی کشور بدل شده‌اند و انتخاب بینشان، تصمیمی است که مالکان و خریداران با وسواس و تحقیق فراوان می‌گیرند. این جدال، داستان تقابل دو فلسفه مهندسی متفاوت است: یکی نماد دوام، استهلاک کم و سادگی تعمیرات و دیگری نماینده فناوری مدرن‌تر، گشتاور بالاتر و بهینه‌سازی برای سوخت گاز.
اما این داستان در همین نقطه متوقف نشده است. با گذشت زمان و تغییر نیازهای بازار، از جمله لزوم رعایت استانداردهای آلایندگی سخت‌گیرانه‌تر و تقاضا برای راندمان بالاتر، ایران خودرو نسل جدیدی از این پیشرانه‌ها را به میدان فرستاده است: موتور TU5 پلاس (که با نام فنی TU5P شناخته می‌شود) و موتور EF7 پلاس (EFP). این بازیگران جدید آمده‌اند تا با رفع برخی از معایب نسل‌های پیشین و افزودن فناوری‌های روز، معادلات را یک بار دیگر تغییر دهند.
این مقاله، یک راهنمای جامع و مستند برای کالبدشکافی این چهار پیشرانه است. هدف ما این است که با ارائه تحلیلی عمیق و چندنسلی، به شما کمک کنیم تا با دیدی باز و آگاهانه، بهترین انتخاب را بر اساس نیازها، سبک رانندگی و بودجه خود داشته باشید؛ چه قصد خرید یک خودروی جدید را داشته باشید و چه بخواهید درک بهتری از قلب تپنده خودروی فعلی خود پیدا کنید. با ما در این بررسی فنی و همه‌جانبه همراه باشید.
بخش اول: کالبدشکافی پیشرانه‌ها: از اصالت فرانسوی تا غرور ملی
TU5 – اسب کاری امتحان‌پس‌داده
تاریخچه و اصالت
موتور TU5، عضوی از خانواده معتبر موتورهای سری TU گروه خودروسازی پژو-سیتروئن است که تاریخچه آن به دهه هشتاد میلادی بازمی‌گردد. این پیشرانه به عنوان نمادی از مهندسی قابل اعتماد و کارآمد فرانسوی، راه خود را به بازار ایران باز کرد و برای اولین بار در اوایل دهه 1380 شمسی، قلب تپنده پژو 206 تیپ های 4 و 5 و 6 شد. موفقیت چشمگیر این موتور بر روی بدنه سبک و هماهنگ پژو 206، به سرعت آن را به یکی از محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین پیشرانه‌های بازار ایران تبدیل کرد و راه را برای استفاده از آن در طیف گسترده‌ای از محصولات ایران خودرو هموار ساخت.
مشخصات فنی پایه
برای درک بهتر این پیشرانه، باید به اعداد و ارقام فنی آن نگاهی دقیق بیندازیم. نسخه استاندارد این موتور که در بسیاری از خودروهای داخلی به کار رفته، دارای مشخصات زیر است:
- حجم دقیق موتور:1587 سی‌سی.
- آرایش سیلندر و سوپاپ: 4 سیلندر خطی با 16 سوپاپ
- توان خروجی: 105 اسب بخار
- حداکثر گشتاور: 142 نیوتن‌متر که در دور موتور نسبتاً بالای 4000 دور در دقیقه به دست می‌آید. این ویژگی، ماهیت “دور بالا” بودن موتور را به خوبی نشان می‌دهد.
نقاط قوت کلیدی
محبوبیت گسترده TU5 بی‌دلیل نیست. این موتور مجموعه‌ای از ویژگی‌های مثبت را ارائه می‌دهد که آن را به گزینه‌ای جذاب برای بسیاری از خریداران تبدیل کرده است:
- استهلاک پایین و دوام بالا: شاید مهم‌ترین ویژگی TU5، شهرت آن به عنوان یک موتور “کم‌استهلاک” و “کم‌دردسر” باشد. این پیشرانه با طراحی مهندسی شده و اثبات شده، در صورت نگهداری صحیح و استفاده از روغن مناسب، عمر مفید طولانی و خرابی‌های کمی دارد.
- فراوانی و قیمت مناسب قطعات: به دلیل تولید انبوه و حضور چندین دهه‌ای در بازار ایران، قطعات یدکی این موتور به وفور در سراسر کشور یافت می‌شود. این فراوانی، رقابت را در بازار قطعات افزایش داده و منجر به قیمت‌گذاری مناسب‌تری نسبت به رقبای پیچیده‌تر شده است.
- پتانسیل بالای تیونینگ: ساختار مقاوم بلوک سیلندر چدنی و سرسیلندر خوش‌تراش، موتور TU5 را به انتخاب اول جوانان و علاقه‌مندان به تقویت و مسابقات تبدیل کرده است.
- عملکرد نرم و کم‌صدا: در شرایط استاندارد و سلامت کامل، TU5 به کارکرد نرم، روان و با لرزش و صدای کم مشهور است که تجربه رانندگی آرامی را به خصوص در دورهای پایین فراهم می‌کند.
نقاط ضعف و چالش‌ها
با وجود تمام مزایا، TU5 نیز از معایب و چالش‌هایی رنج می‌برد که آگاهی از آن‌ها برای هر مالک یا خریدار ضروری است:
- عملکرد ضعیف در بدنه‌های سنگین (کشش در سربالایی): این بزرگترین پاشنه آشیل TU5 است. همانطور که اشاره شد، این موتور برای رسیدن به اوج گشتاور خود به دور موتور بالا نیاز دارد. این ویژگی باعث می‌شود وقتی TU5 روی بدنه‌های سنگین‌تری مانند پژو پارس یا 405 نصب می‌شود، در دورهای پایین، به ویژه در سربالایی‌ها و هنگام پر بودن خودرو، دچار کمبود نفس و کشش ضعیف شود و ممکن است راننده را مجبور به استفاده مداوم از دنده‌های سنگین‌تر (معکوس کشیدن) کند.
- مشکلات رایج: یکی از شایع‌ترین مشکلات این موتور، روغن‌ریزی از ناحیه واشر در سوپاپ و شیلنگ‌های بخار روغن است که می‌تواند روی کویل و شمع‌ها نیز نشت کند. همچنین حساسیت به کیفیت روغن و لزوم تعویض به موقع آن، امری حیاتی برای جلوگیری از آسیب‌های جدی است.
- افت کیفیت در نسخه‌های ایرانیزه: بسیاری از کارشناسان و مالکان معتقدند که پس از داخلی‌سازی گسترده قطعات، کیفیت کلی موتور TU5 دچار افت شد. تغییر در ECU، استفاده از دریچه گاز سیمی به جای برقی در برخی مدل‌ها و کاهش کیفیت متریال قطعات، باعث شد تا توان واقعی موتور در برخی تولیدات از 110 اسب بخار به حدود 105 اسب بخار کاهش یابد و تجربه رانندگی نیز تحت تأثیر قرار گیرد.
خودروهای میزبان
موتور TU5 در طیف وسیعی از محصولات ایران خودرو به کار گرفته شده است، از جمله: پژو 206 (تیپ 5 و 6، و مدل‌های صندوق‌دار V8 و V9)، پژو 207 (مدل‌های اولیه)، پژو 405 SLX، پژو پارس LX و رانا
EF7 – قلب تپنده ملی
تاریخچه و توسعه
موتور EF7 که با افتخار لقب “موتور ملی” را یدک می‌کشد، پروژه‌ای بود که با همکاری مرکز تحقیقات موتور ایران خودرو (ایپکو) و شرکت معتبر مهندسی آلمانی F.E.V در اواسط دهه 1380 شمسی کلید خورد و اولین بار در سال 1386 به صورت رسمی معرفی شد. اهداف اصلی این پروژه، کاهش وابستگی به پیشرانه‌های خارجی، ارائه یک موتور مدرن با مصرف سوخت بهینه و آلایندگی کمتر، و مهم‌تر از همه، طراحی یک موتور پایه گازسوز بود که بتواند با سوخت CNG بهترین عملکرد را داشته باشد.
مشخصات فنی پایه
EF7 از نظر فناوری، یک گام رو به جلو نسبت به موتورهای رایج آن زمان در بازار ایران محسوب می‌شد. مشخصات نسخه تنفس طبیعی آن به شرح زیر است:
- حجم دقیق موتور: 1645 سی‌سی
- آرایش سیلندر و سوپاپ: همانند رقیب خود، EF7 نیز از ساختار 4 سیلندر خطی 16 سوپاپ بهره می‌برد.
- فناوری کلیدی (VVT): وجه تمایز اصلی EF7، تجهیز آن به سیستم زمان‌بندی متغیر سوپاپ‌های ورودی (Variable Valve Timing – VVT) است. این فناوری به موتور اجازه می‌دهد تا با تغییر زمان باز و بسته شدن سوپاپ‌های هوا، در دورهای مختلف (چه پایین و چه بالا) تنفس بهینه‌ای داشته باشد که نتیجه آن، یک منحنی گشتاور صاف‌تر و عملکرد بهتر در بازه وسیع‌تری از دور موتور است.
- توان خروجی: در حالت استفاده از بنزین، این موتور توانایی تولید 113 اسب بخار قدرت را دارد. در حالت گازسوز، این عدد به حدود 100 اسب بخار کاهش می‌یابد که در مقایسه با سایر موتورهای دوگانه‌سوز، افت توان بسیار کمی محسوب می‌شود. همچنین نسخه توربو شارژ همین موتور، توانایی تولید 150 اسب بخار قدرت درا دارد
- حداکثر گشتاور: گشتاور این موتور در حالت بنزینی به 155 نیوتن‌متر و در حالت گازسوز به 136 نیوتن‌متر می‌رسد. نکته مهم این است که این گشتاور در بازه دور موتور 3500 تا 4500 در دسترس است که نشان‌دهنده کشش بهتر در دورهای میانی است. همچنین گشتاور در مدل توربو شارژ نیز 215 نيوتن متر در بازه دور موتور 2200 تا 4800 دور در دقيقه می‌یاشد.
نقاط قوت کلیدی
موتور EF7 با تکیه بر فناوری‌های جدیدتر، مزایایی را ارائه می‌دهد که مستقیماً نقاط ضعف رقیبش را هدف قرار داده است:
- گشتاور برتر و کشش بهتر: با گشتاور بیشتر نسبت به TU5 که در دور موتور پایین‌تری نیز در دسترس است، EF7 عملکردی به مراتب بهتر در بدنه‌های سنگینی مانند سمند و دنا دارد. این برتری به خصوص در سربالایی‌ها، هنگام سبقت‌گیری و با ظرفیت کامل سرنشین و بار، کاملاً محسوس است و رانندگی آرام و بدون فشاری را فراهم می‌کند.
- عملکرد بهینه به عنوان موتور پایه گازسوز: از آنجایی که EF7 از ابتدا با فلسفه استفاده از CNG طراحی شده، برخلاف موتورهای بنزینی که بعداً دوگانه‌سوز شده‌اند، کمترین افت توان و راندمان را در حالت گازسوز دارد. این ویژگی آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای رانندگان پرتردد مانند تاکسی‌ها تبدیل کرده است.
- فناوری مدرن‌تر: وجود سیستم VVT، دریچه گاز برقی در اکثر مدل‌ها و طراحی کلی جدیدتر، EF7 را از نظر تکنولوژیک در جایگاه بالاتری نسبت به TU5 قرار می‌دهد.
نقاط ضعف و چالش‌ها
با تمام این پیشرفت‌ها، موتور EF7 با چالش‌های جدی، به خصوص در سال‌های اولیه تولید، روبرو بود که شهرت آن را تحت‌الشعاع قرار داد:
- چالش بدنام “شاتون زدن”: این عبارت به کابوس مالکان اولیه EF7 تبدیل شد. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که این مشکل یک علت واحد ندارد، بلکه زنجیره‌ای از عوامل در آن دخیل بوده‌اند: ضعف در طراحی سیستم روغن‌رسانی (اویل ماژول) در مدل‌های اولیه، کیفیت پایین یاتاقان‌های متحرک در برخی دوره‌های تولید، و حساسیت بسیار بالای موتور به سطح و کیفیت روغن. در دورهای بالا، فشار روی یاتاقان‌ها افزایش یافته، دمای آن‌ها بالا می‌رود و در صورت عدم روانکاری مناسب، یاتاقان ذوب شده و به میل‌لنگ می‌چسبد. این اتفاق باعث قفل شدن شاتون و شکستن آن یا دیواره سیلندر می‌شود. هرچند این مشکل در مدل‌های جدیدتر تا حد زیادی رفع شده، اما همچنان نگهداری دقیق و استفاده از روغن باکیفیت برای این موتور حیاتی است.
- پیچیدگی فنی و هزینه تعمیرات بالاتر: تعمیرات EF7 نیازمند دانش فنی به‌روزتر و ابزارهای تخصصی‌تری نسبت به TU5 است. همچنین، قیمت قطعات یدکی آن، به خصوص قطعات اصلی موتور مانند سرسیلندر، به مراتب گران‌تر است که هزینه نگهداری و تعمیرات اساسی آن را افزایش می‌دهد.
- حساسیت به کیفیت بنزین و روغن: همانطور که گفته شد، نسبت تراکم بالا، این موتور را به بنزین با اکتان پایین حساس می‌کند و استفاده از بنزین معمولی می‌تواند منجر به پدیده “ناک” (احتراق زودرس) و آسیب بلندمدت به موتور شود. نیاز مبرم به استفاده از روغن موتور باکیفیت و تعویض منظم آن نیز از دیگر الزامات نگهداری این پیشرانه است.
خودروهای میزبان
موتور EF7 به طور انحصاری روی سدان‌های ایران خودرو نصب شده است: سمند (LX و سورن)، دنا و دنا پلاس.
TU5 پلاس (TU5P / EC5) – تکامل هوشمندانه
تحلیل ارتقاها
موتور TU5 پلاس، که با نام فنی TU5P شناخته شده است، یک ارتقاء هوشمندانه بر پایه موتور خوش‌نام TU5 محسوب می‌شود. کلیدی‌ترین و تأثیرگذارترین تغییر در این موتور، افزودن سیستم زمان‌بندی متغیر پیوسته سوپاپ‌ها (CVVT) به میل‌سوپاپ ورودی است. این سیستم به موتور اجازه می‌دهد تا پروفایل باز و بسته شدن سوپاپ‌ها را به صورت دینامیک و متناسب با دور موتور و بار وارد شده تنظیم کند. علاوه بر این، استفاده از پمپ روغن با دبی متغیر (Variable Displacement Oil Pump) و دینام‌های نسل جدید، به کاهش اتلاف انرژی و افزایش راندمان کلی موتور کمک شایانی کرده است.
مشخصات فنی و بهبودها
این تغییرات فنی، منجر به بهبود قابل توجهی در خروجی و عملکرد موتور شده است:
- توان خروجی: قدرت موتور از 105 اسب بخار در TU5 به 113 اسب بخار در TU5P افزایش یافته است.
- حداکثر گشتاور: گشتاور نیز با افزایش جزئی از 142 به 144 نیوتن‌متر رسیده است، اما به لطف سیستم CVVT، این گشتاور در محدوده وسیع‌تری از دور موتور در دسترس است.
- استاندارد آلایندگی: این موتور توانایی پاس کردن استاندارد آلایندگی یورو 5 را دارد که یک پیشرفت مهم زیست‌محیطی محسوب می‌شود.
تأثیر تغییرات
مجموع این ارتقاها، TU5P را به یک پیشرانه بسیار متوازن تبدیل کرده است. افزایش همزمان قدرت و گشتاور، در کنار بهینه‌سازی مصرف سوخت، تجربه رانندگی لذت‌بخش‌تری را به ارمغان می‌آورد. یک نکته فنی مهم دیگر، استفاده از سیستم فرمان کمکی برقی (EPS) در خودروهای مجهز به این موتور است. حذف پمپ هیدرولیک فرمان، بار قابل توجهی را از دوش موتور برمی‌دارد و توان آزاد شده، مستقیماً صرف بهبود شتاب و کاهش مصرف سوخت می‌شود.
خودروهای میزبان
ایران خودرو از این پیشرانه مدرن در محصولات جدیدتر خود استفاده کرده است. تارا (دستی و اتوماتیک)، رانا پلاس ارتقا یافته (با سقف شیشه‌ای و گیربکس 6 سرعته)، و مدل‌های جدید پژو 207 (دستی و اتوماتیک) به این موتور مجهز شده‌اند.
EF7 پلاس (EFP) – جهش کوانتومی در قدرت
تحلیل ارتقاها
برخلاف TU5P که یک تکامل محسوب می‌شود، موتور EF7 پلاس یا EFP یک بازطراحی عمیق و بنیادین بر اساس موتور EF7 است. مهندسان در این پروژه تنها به یک بهینه‌سازی ساده بسنده نکرده‌اند. قطعات کلیدی موتور از جمله سرسیلندر، پیستون‌ها، شاتون‌ها و میل‌لنگ مورد بازنگری و تقویت قرار گرفته‌اند تا هم دوام موتور افزایش یابد و هم مشکلات نسل قبل مرتفع گردد. اما مهم‌ترین ارتقاء فنی، مجهز شدن این موتور به سیستم CVVT دوگانه است؛ یعنی اکنون زمان‌بندی هر دو میل‌سوپاپ ورودی و خروجی به صورت متغیر کنترل می‌شود. این ویژگی، انعطاف‌پذیری و کنترل بی‌نظیری بر روی فرآیند تنفس و احتراق موتور فراهم می‌کند و به مهندسان اجازه می‌دهد تا قدرت، گشتاور و مصرف سوخت را به طور همزمان بهینه کنند.
نسخه توربو
اوج مهندسی ایران خودرو در این خانواده، نسخه توربوشارژ EFP است. این نسخه با بهره‌گیری از توربوشارژر و اینترکولر، به همراه تقویت‌های ساختاری، قدرت و گشتاور خیره‌کننده‌ای تولید می‌کند که آن را در سطح جدیدی از عملکرد در میان پیشرانه‌های داخلی قرار می‌دهد.
مشخصات فنی و بهبودها
این خانواده جدید در دو نسخه تنفس طبیعی و توربو عرضه می‌شود:
- نسخه تنفس طبیعی (EF7P):
- توان خروجی: قدرت این نسخه تفاوت چندانی با نسل قبل ندارد و در محدوده 113 تا 115 اسب بخار باقی مانده است.
- حداکثر گشتاور: 155 نیوتن‌متر
- بهبودهای اصلی: تمرکز در این نسخه بر روی افزایش دوام و کاهش مصرف سوخت بوده است. مصرف سوخت ترکیبی حدود 1 لیتر در هر 100 کیلومتر کاهش یافته و دور آرام موتور از 850 به 650 دور در دقیقه رسیده است که به کاهش لرزش و مصرف سوخت در حالت توقف کمک می‌کند.
- نسخه توربو (EFP TC):
- توان خروجی: جهش اصلی در این نسخه رخ داده است. قدرت این موتور 160 تا 170 اسب بخار اعلام شده که آن را به قدرتمندترین پیشرانه تولید انبوه داخلی تبدیل می‌کند.
- حداکثر گشتاور: گشتاور عظیم 240 نیوتن‌متری این موتور، عملکردی عالی را نوید می‌دهد.
خودروهای میزبان
این پیشرانه پیشرفته برای محصولات پرچمدار و جدید ایران خودرو در نظر گرفته شده است، از جمله: دنا پلاس جدید ، کراس‌اوور جدید این شرکت یعنی ری‌را.
بخش دوم: رویارویی مستقیم: مقایسه جامع چهار رقیب
عملکرد و تجربه رانندگی
شتاب و کشش (شهر، جاده، سربالایی)
مقایسه عملکرد این چهار موتور در دنیای واقعی، تفاوت‌های کلیدی آن‌ها را آشکار می‌سازد:
- TU5: این موتور در بدنه‌های سبکی مانند پژو 206، به لطف وزن کم خودرو و گیربکس هماهنگ، شتاب اولیه بسیار خوبی را به نمایش می‌گذارد و حس چالاکی را به راننده منتقل می‌کند. اما همین موتور وقتی زیر کاپوت یک سدان سنگین‌وزن مانند پژو پارس قرار می‌گیرد، داستان متفاوت می‌شود. در سربالایی‌ها و هنگام حمل بار یا سرنشین، ضعف گشتاور در دورهای پایین کاملاً مشهود است و راننده برای حفظ سرعت و شتاب، ناچار به نگه داشتن دور موتور در محدوده بالا (معمولاً بالای 3500 RPM) و استفاده مکرر از دنده معکوس است.
- EF7: این پیشرانه دقیقاً برای رفع مشکل کشش طراحی شده است. گشتاور بالاتر آن که در دورهای پایین‌تری نسبت به TU5 در دسترس است، باعث می‌شود خودروهای سنگین‌تری مانند سمند و دنا با قدرت و راحتی بیشتری از سربالایی‌ها عبور کنند. رانندگی با EF7 در جاده‌های کوهستانی و با ظرفیت کامل، تجربه‌ای به مراتب آرام‌تر و کم‌تنش‌تر از TU5 است، زیرا نیاز کمتری به تعویض دنده و فشار آوردن به موتور وجود دارد.
- TU5P: عملکرد این موتور را می‌توان یک حد وسط هوشمندانه دانست. با بهره‌گیری از سیستم CVVT، بخشی از ضعف گشتاور TU5 در دورهای پایین جبران شده و کشش خودرو بهبود یافته است. با این حال، ماهیت اصلی موتور که رسیدن به اوج قدرت در دورهای بالا است، همچنان پابرجاست. در مجموع، عملکردی روان‌تر و قوی‌تر از TU5 استاندارد ارائه می‌دهد.
- EFP: نسخه تنفس طبیعی این موتور، عملکردی مشابه EF7 استاندارد اما با نرمی و دوام بیشتر دارد. اما ستاره این میدان، نسخه توربو (TC7P) است. گشتاور عظیم 240 نیوتن‌متری که از دورهای بسیار پایین در دسترس است، شتاب‌گیری و کشش فوق‌العاده‌ای را در هر شرایطی فراهم می‌کند و این موتور را از نظر عملکردی در کلاسی کاملاً متفاوت از سه موتور دیگر قرار می‌دهد.
حس رانندگی و صدای موتور
- موتور TU5 به دلیل ماهیت “دور بالا” بودن، حسی اسپرت و جوان‌پسند دارد. رانندگانی که از بازی با دنده و شنیدن صدای موتور در دورهای بالا لذت می‌برند، ارتباط خوبی با آن برقرار می‌کنند.
- موتور EF7 به لطف منحنی گشتاور یکنواخت‌تر، حسی از قدرت پیوسته و در دسترس را در رانندگی روزمره القا می‌کند. این موتور در دور آرام بسیار کم‌صدا و بدون لرزش است، تا حدی که گاهی تشخیص روشن بودن آن دشوار است. با این حال، برخی کاربران معتقدند صدای آن در دورهای بالا کمی زمخت و پرطنین می‌شود.
- مقایسه مستقیم صدا نشان می‌دهد که هر دو موتور در حالت استاندارد و سلامت، کم‌صدا هستند. اما بهینه‌سازی‌های انجام شده در نسخه‌های پلاس (TU5P و EFP)، به خصوص کاهش دور آرام در EFP، باعث شده تا این موتورها حتی نرم‌تر و ساکت‌تر از نسل‌های قبلی خود کار کنند.
دوام، استهلاک و هزینه‌های نگهداری
تحلیل عمیق مشکلات رایج
- TU5: علاوه بر روغن‌ریزی‌های شایع از واشر در سوپاپ ، این موتور به کیفیت و زمان تعویض روغن حساس است. استفاده از روغن نامناسب می‌تواند به سرعت باعث فرسودگی قطعات داخلی شود. افت توان و کارکرد نامنظم نیز گاهی به دلیل خرابی کویل احتراق یا مشکلات مربوط به دریچه گاز (در مدل‌های برقی) رخ می‌دهد.
- EF7: برای درک پدیده “شاتون زدن” باید زنجیره علت و معلول آن را بررسی کرد. این مشکل که در مدل‌های اولیه شایع‌تر بود، معمولاً به این صورت رخ می‌دهد:
- نقطه شروع: ضعف در سیستم روغن‌رسانی (اویل ماژول) یا کیفیت پایین یاتاقان‌ها در برخی سری‌های تولید.
- عامل تشدیدکننده: استفاده از روغن بی‌کیفیت، عدم توجه به سطح روغن (این موتور تمایل به مصرف جزئی روغن دارد) و وارد کردن فشار بیش از حد به موتور در دورهای بالا.
- فرآیند تخریب: در این شرایط، پمپ روغن (اویل پمپ) نمی‌تواند روانکاری کافی را به یاتاقان‌های متحرک برساند. اصطکاک بالا باعث افزایش شدید دما و در نهایت “ذوب شدن” یا گریپاژ کردن یاتاقان به میل‌لنگ می‌شود.
- نتیجه نهایی: شاتونی که یاتاقان آن قفل شده، با نیروی انفجار سیلندر به شدت به دیواره سیلندر یا میل‌لنگ ضربه زده و می‌شکند. درک این فرآیند نشان می‌دهد که با نگهداری دقیق، استفاده از روغن باکیفیت و رانندگی اصولی، می‌توان تا حد زیادی از این مشکل پرهزینه پیشگیری کرد.
مقایسه هزینه و فراوانی قطعات
- TU5: به دلیل طراحی ساده‌تر، تیراژ تولید بسیار بالا و حضور طولانی در بازار، قطعات یدکی آن به وفور و با قیمت‌های رقابتی در دسترس است. هزینه تعمیرات اساسی و جزئی این موتور کمتر از رقیب خود است.
- EF7: پیچیدگی فنی بیشتر (مانند سیستم VVT)، نیاز به ابزار آلات تخصصی برای تعمیر و قیمت بالاتر قطعات اصلی، هزینه نگهداری و تعمیرات این موتور را افزایش می‌دهد.
مصرف سوخت و حساسیت‌ها
مصرف بنزین
در زمینه مصرف سوخت، اعداد و ارقام نزدیک به هم هستند اما تفاوت‌های معناداری وجود دارد. موتور TU5 و به خصوص نسخه ارتقا یافته آن TU5P، به لطف طراحی بهینه و در نسخه‌های جدیدتر، هماهنگی با گیربکس‌های 6 سرعته، مصرف سوخت بسیار مناسبی را ثبت می‌کنند که در حالت ترکیبی می‌تواند به حدود 6.5 تا 7.5 لیتر در 100 کیلومتر برسد. موتور EF7 در حالت بنزینی، به خصوص در ترافیک شهری و روی بدنه‌های سنگین، ممکن است کمی پرمصرف‌تر ظاهر شود و عددی در حدود 7.5 تا 8 لیتر را نشان دهد. اما نسخه EFP با بهینه‌سازی‌های انجام شده در سیستم احتراق و کاهش اصطکاک داخلی، موفق شده مصرف سوخت را نسبت به نسل قبلی خود کاهش دهد.
مزیت گازسوز بودن EF7
در بحث هزینه‌های جاری، قابلیت پایه گازسوز بودن موتور EF7 یک مزیت اقتصادی غیرقابل انکار است. این موتور که از ابتدا برای کار با CNG طراحی شده، بهترین عملکرد و کمترین استهلاک را در این حالت دارد. برای رانندگانی که مسافت‌های طولانی را طی می‌کنند، مانند رانندگان تاکسی یا افرادی که سفرهای بین شهری زیادی دارند، تفاوت هزینه سوخت میان بنزین و CNG می‌تواند در طول یک سال به رقم قابل توجهی برسد و هزینه بالاتر نگهداری موتور را جبران کند.16
بخش سوم: توصیه‌های کاربردی
کدام پیشرانه برای کدام راننده؟ (راهنمای انتخاب نهایی)
پس از بررسی تمام جوانب فنی، عملکردی و اقتصادی، می‌توان گفت هیچ “برنده مطلقی” در این رقابت وجود ندارد. بهترین موتور، پیشرانه‌ای است که با نیازها، اولویت‌ها و سبک رانندگی شما بیشترین همخوانی را داشته باشد. در ادامه، یک راهنمای شخصی‌سازی شده برای انتخاب نهایی ارائه می‌شود:
- شما یک راننده جوان، علاقه‌مند به رانندگی اسپرت، شتاب و تیونینگ هستید؟
- انتخاب شما: TU5. این موتور با هزینه اولیه و نگهداری پایین، دسترسی نامحدود به قطعات یدکی و افترمارکت، و دانش فنی گسترده برای تقویت، بهترین بستر برای پیاده‌سازی ایده‌های شماست. هیجان رانندگی با یک 206 مجهز به TU5 که به خوبی تقویت شده، برای بسیاری بی‌بدیل است.
- شما سرپرست یک خانواده هستید و اغلب با خودروی پر از سرنشین و بار به سفرهای جاده‌ای و کوهستانی می‌روید؟
- انتخاب شما: EF7 یا EFP (تنفس طبیعی). گشتاور بالا و کشش عالی این موتورها در دورهای پایین و میانی، به شما اجازه می‌دهد تا با آرامش و بدون فشار آوردن به موتور، از سربالایی‌ها عبور کرده و با اطمینان سبقت بگیرید. این موتورها برای بدنه‌های سنگین سدان‌های خانوادگی ساخته شده‌اند.
- شما قصد خرید یک خودروی صفرکیلومتر را دارید و به دنبال جدیدترین فناوری، راندمان بالا و مصرف سوخت بهینه هستید؟
- انتخاب شما: TU5P. این پیشرانه یک انتخاب هوشمندانه و متوازن است. دوام و استهلاک پایین اثبات‌شده‌ی TU5 را با فناوری مدرن CVVT، قدرت بیشتر و مصرف سوخت بهینه‌تر ترکیب می‌کند. TU5P نماینده یک تکامل موفق در صنعت خودروسازی داخلی است.
- شما یک راننده اقتصادی هستید، روزانه مسافت زیادی را طی می‌کنید (مانند رانندگان تاکسی اینترنتی) و هزینه سوخت اولویت اول شماست؟
- انتخاب شما: EF7 دوگانه‌سوز. هیچ گزینه‌ای از نظر هزینه جاری سوخت، توان رقابت با این موتور را ندارد. عملکرد بهینه با CNG، آن را به یک اسب کاری اقتصادی و بی‌رقیب برای مصارف بالا تبدیل کرده است.
- شما به دنبال قدرت مطلق، شتاب خیره‌کننده و بالاترین سطح عملکرد در میان خودروهای داخلی هستید؟
- انتخاب شما: EFP توربو (TC7P). این موتور با تولید قدرتی در حد و اندازه‌های خودروهای وارداتی، تجربه رانندگی کاملاً متفاوتی را ارائه می‌دهد و انتخاب اول کسانی است که هیچ‌چیز جز بهترین عملکرد را نمی‌خواهند.
نگهداری صحیح، کلید طول عمر موتور شما (و معرفی محصولات)
طول عمر و عملکرد بی‌نقص هر موتوری، بیش از هر چیز به نگهداری صحیح و استفاده از قطعات مصرفی باکیفیت بستگی دارد. در ادامه، با تاکید بر نقاط ضعف هر خانواده موتور، به معرفی سه قطعه حیاتی می‌پردازیم که سلامت پیشرانه شما را تضمین می‌کنند.
روغن موتور باکیفیت: رگ حیات پیشرانه
همانطور که در تحلیل مشکل “شاتون زدن” موتور EF7 دیدیم و با توجه به حساسیت کلی تمام این موتورها به روانکاری، انتخاب روغن موتور مناسب، حیاتی‌ترین اقدام برای حفظ سلامت پیشرانه است. یک روغن باکیفیت، فیلم پایداری روی یاتاقان‌ها و سایر قطعات متحرک ایجاد کرده، حرارت را به خوبی دفع می‌کند و عمر موتور شما را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد.
شمع موتور استاندارد: قلب سیستم احتراق
یک جرقه دقیق، قدرتمند و به موقع، کلید یک احتراق کامل و بهینه است. احتراق کامل به معنای دستیابی به حداکثر قدرت، کاهش مصرف سوخت و جلوگیری از خام‌سوزی و تولید آلایندگی است. موتور EF7 به دلیل نسبت تراکم بالا، به کیفیت جرقه بسیار حساس است و استفاده از شمع‌های استاندارد با کد حرارتی و گپ (فاصله الکترود) مناسب، برای کارکرد صحیح آن ضروری است. ارتقاء به شمع‌های باکیفیت‌تر مانند انواع سوزنی ایریدیوم یا پلاتینیوم، می‌تواند تفاوت محسوسی در شتاب، نرمی کارکرد و کاهش لرزش موتور ایجاد کند.
لنت ترمز مطمئن: ضامن ایمنی شما
قدرت بیشتر، نیازمند نیروی توقف قوی‌تر است. خودروهایی مانند دنا و سورن که به موتورهای قدرتمند EF7 و EFP مجهز هستند، وزن بالاتری نیز دارند و سیستم ترمز در آن‌ها نقشی حیاتی ایفا می‌کند. استفاده از لنت ترمز بی‌کیفیت و غیراستاندارد نه تنها می‌تواند با ایجاد صدای ناهنجار و کاهش قدرت ترمزگیری، ایمنی شما و سرنشینان را به خطر اندازد، بلکه با آسیب رساندن به دیسک ترمز، هزینه‌های تعمیراتی شما را نیز افزایش می‌دهد. هرگز روی کیفیت این قطعه حیاتی مصالحه نکنید.
جمع‌بندی نهایی
در پایان این بررسی جامع، بار دیگر تاکید می‌کنیم که انتخاب میان این پیشرانه‌ها، یک انتخاب کاملاً شخصی است. TU5 یک دوست قدیمی و قابل اعتماد است، EF7 یک متخصص قدرتمند اما حساس، TU5P یک تکامل‌یافته‌ی کارآمد و EFP یک قهرمان جدید در عرصه قدرت. با در نظر گرفتن اطلاعات ارائه شده در این مقاله، اکنون شما ابزار لازم برای اتخاذ یک تصمیم آگاهانه و منطبق بر نیازهای خود را در اختیار دارید.
از شما دعوت می‌کنیم تجربیات، نظرات و سوالات خود را در مورد این موتورها در بخش نظرات با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید تا با هم به درک کامل‌تری از قلب تپنده خودروهای ایرانی برسیم.
آخرین مقالات
فروشگاه اینترنتی ریاحی پارت
قطعات خودرو ریاحی | مرجع فروش شمع خودرو